چگونه اندازه گیری وزن بدن را بدون خطا انجام دهیم؟ (۲۵ نکته فوق‌العاده مهم)

اندازه گیری وزن بدن یا وزن کشی نیازمند دقت در انجام وزن‌کشی است. نکات مهمی وجود دارد که رعایت آن‌ها برای انجام دقیق وزن‌کشی بسیار مهم و ضروری است. در ادامه این مقاله ۲۵ نکته فوق العاده مهم درباره وزن بدن، اندازه گیری وزن بدن و زمان‌هایی گفته می‌شود که احتمالا وزن دقیق شما بدست نمی‌آید. در پایان به یک سوال مهم پاسخ می‌دهیم و یک پیشنهاد خوب برای اندازه گیری وزن ارائه می‌دهیم.

نکاتی که در مورد وزن بدن لازم است به آن توجه کنید:

نکته اول:

اندازه‌ گیری وزن بدن هیچ ارتباط مستقیمی با سایز بدن ندارد و ممکن است با وجود ثابت ماندن وزن و یا حتی افزایش آن سایز بدن کاهش یابد. این نکته بستگی به تغییر ترکیب بدنی شما دارد یعنی تغییر از چربی به عضله یا برعکس. از آنجایی که چربی‌های بدن به نسبت عضلات بدن حجم بیشتری دارند، این جایگزینی باعث تغییر سایز خواهد شد.

نکته دوم:

بیشتر افراد به دنبال محاسبه وزن ایده‌ آل هستند. ولی وزن مناسب یا همان وزن ایده‌ آل، سلامت عمومی را تضمین نمی‌کند. ممکن است یک فرد با داشتن وزن ایده‌ آل فشارخون، دیابت و یا چربی خون بالایی داشته باشد.

نکته سوم:

لباس‌ها و کفش‌ها می‌توانند از یک کیلوگرم تا چهار کیلوگرم وزن داشته باشند. هنگام اندازه گیری وزن بدن سعی نکنید با لباس و کفش بر روی ترازو قرار بگیرید.

نکته چهارم:

بطور منظم، به‌صورت هفته‌ای یکبار، بدون افراط و وسواس وزن خود را اندازه‌گیری کنید. وزن بدن در طی روز بعلت تغییر شرایط تغذیه‌ای و فیزیولوژیکی حدود یک تا دو کیلوگرم نوسان خواهد داشت. پس سعی نکنید هر روز یا روزی چند بار اندازه گیری وزن بدن را انجام دهید.

بهترین ترازوی وزن کشی:

هنگام انتخاب یا خرید ترازو حواستان باشد که از مدل معتبر و آزمایشگاهی آن تهیه و استفاده کنید. چون مدل‌های آزمایشگاهی روایی و پایایی مناسبی دارند. با این نکته تهیه ترازوهای دیجیتال با دقت یک صدم‌گرم پیشنهاد می‌شود. همچنین حداکثر وزن قابل اندازه‌گیری ترازو با حداکثر وزنی که شما تابحال داشته‌اید، متناسب باشد.

نکته پنجم:

سنسورهای ترازوهای دیجیتال برای بازیابی حداقل به ۱۰ تا ۱۵ ثانیه زمان نیاز دارند، پس سعی نکنید بطور سریع و پشت سر هم بر روی ترازو قرار بگیرید.

نکته ششم:

آیا برای بچه کوچک خود اندازه‌ گیری وزن انجام می‌دهید؟ حواستان باشد علاوه بر اینکه بصورت منظم وزن آنها را اندازه‌گیری می‌کنید، مقدار وزن آنها را با نمودار رشد طبیعی وزن هم مقایسه کنید. اگر اختلالی در رشد وزن چه به‌صورت افزایش وزن و چه کاهش وزن مشاهده کردید، سریعا متوجه آن شوید و به فکر راه حل باشید.

نکته هفتم:

در صورت داشتن قطعی عضو در بدن، وزن کردن باید بدون عضو مصنوعی و تا آنجایی که ممکن است بدون کمک انجام شود. در صورت تمایل به پیش‌بینی و دست‌یابی به وزنی که بدون قطعی عضو می‌توانستید داشته باشید و همچنین برای مقایسه وزن خود با افراد بدون قطعی عضو، از درصدهای متناسب برای تبدیل استفاده کنید. به این‌صورت که قطع هر دست (از انگشت تا مچ): وزن بدن ضربدر ۷/. درصد. قطع هر دست و ساعد: وزن بدن ضربدر ۳/۲ درصد.

هنگام اندازه‌ گیری وزن با استفاده از ترازو چه نکاتی رو حتما باید رعایت کنیم؟

در ادامه به ۱۰ نکته کلیدی اشاره می‌کنیم که هنگام اندازه گیری وزن بدن برای کاهش خطا و افزایش دقت در اندازه گیری حتما باید به آن‌ها توجه کنید.

نکته هشتم:

حداقل ۳ تا ۴ ساعت قبل از اندازه گیری وزن، هیچ فعالیت ورزشی انجام ندهید. هیچ ماده غذایی مصرف نکنید و همچنین از سونا، جکوزی و دوش استفاده نکنید.

نکته نهم:

۳۰ تا ۴۵ دقیقه قبل از رفتن بر روی ترازو هیچ مایعاتی مانند آب، آبمیوه و نوشابه مصرف نکنید.

نکته دهم:

اگر خانم‌ها قصد اندازه گیری وزن را دارند لازم است که ۳ تا ۴ روز قبل یا بعد از دوره قاعدگی خود بر روی ترازو قرار بگیرند.

نکته یازدهم:

قبل از رفتن بر روی ترازو جهت تخلیه مثانه و روده خود به دستشویی بروید.

نکته دوازدهم:

با حداقل لباس و بدون زیورآلات بر روی ترازو قرار بگیرید.

نکته سیزدهم:

هفته‌ای یکبار در روز اول هفته و در یک بازه زمانی مشخص مثلا بین ساعت ۸ تا ۹ صبح وزن خود را اندازه‌گیری کنید.

نکته چهاردهم:

بر روی ترازو تنفس(دم و بازدم) عمیق نداشته باشید و به‌صورت عادی تنفس کنید.

نکته پانزدهم:

با بدن صاف و کشیده بدون خم شدگی در سر و تنه بر روی ترازو قرار بگیرید.

نکته شانزدهم:

قبل از اندازه گیری وزن به محل قرارگیری ترازو دقت شود. ترازو را بر روی سطح هموار و سفت قرار دهید.

نکته هفدهم:

همیشه وزن خود را با یک نوع ترازو اندازه‌گیری کنید و سعی کنید از ترازوهای دقیق و دیجیتال استفاده کنید که بالاتر گفتیم بهتر است چه ویژگی‌هایی داشته باشد.

آیا هر زمانی می‌توانیم اندازه گیری وزن را انجام دهیم؟

خیر، وزن تحت تاثیر عوامل مختلف قرار دارد و کاملا متغیر است. برخی اوقات نباید اصلا بر روی کاهش یا افزایش وزن خود حساب باز کنیم که در ادامه این موارد را بررسی می‌کنیم:

نکته هجدهم: آخر شب و قبل از خواب

آخرین وعده غذایی، آخرین فعالیت بدنی و ورزش، آخرین نوشیدنی و وزن لباس، همه این موارد باعث می‌شود که وزن نشان داده شده بر روی ترازو دقیق نباشد.

نکته نوزدهم: اندازه گیری وزن بلافاصله بعد از خوردن غذا

با خوردن غذا حجم خون در داخل بدن افزایش می‌یابد. همچنین نمک (سدیم) موجود در غذا موجب احتباس آب در بدن می‌شود. کربوهیدرات‌های موجود در غذا هم منجر به احتباس آب داخل بدن خواهند شد. مقادیر اضافی کربوهیدارت‌ها به شکل گلیکوژن در کبد ذخیره می‌شوند که باعث جذب آب در بدن می‌شود. وزن خود وعده غذایی در داخل معده و روده‌ها که دائما در حال هضم غذا نیستند و بعد از چند ساعت تغییر می‌کند.

نکته بیستم: بلافاصله بعد از نوشیدن حجم زیادی از آب و سایر مایعات

نوشیدن دو لیوان آب (۴۷۵ میلی‌لیتر) حدود نیم کیلوگرم وزن‌تان را بالا خواهد برد که دائمی نیست و بعد از مدتی تغییر می‌کند.

نکته بیست و یکم: اندازه گیری وزن بلافاصله بعد از ورزش کردن

در برخی از افراد به غلط تصور می‌شود که در حین ورزش چربی سوزی اتفاق می‌افتد، که باعث کاهش وزن در همان زمان ورزش می‌شود. اما باید بدانید که چربی سوزی در حین و بلافاصله بعد از ورزش کردن اتفاق نمی‌افتد. از طرف دیگر به علت تعریق زیاد و از دست دادن آب بدن، مقداری کاهش وزن رخ می‌دهد که دائمی نیست و بعد از مدتی باز خواهد گشت.

نکته بیست و دوم: در طی دو تا سه هفته از آغاز رژیم غذایی یا ورزش

زمانی که شما تازه شروع به ورزش می‌کنید و یا در ابتدای رژیم غذایی هستید، در روزهای اول مقدار زیادی وزن کم می‌کنید. در هفته‌های بعدی مقدار این کاهش وزن افت می‌کند. به دلیل اینکه مقدار کالری دریافتی از طریق غذا کاهش می‌یابد، بدن برای تامین انرژی مورد نیاز خود به سراغ منابع گلیکوژنی می‌رود. با سوزاندن منابع گلیکوژنی در هفته‌های ابتدایی آب ذخیر شده در داخل بدن از دست خواهد رفت و کاهش وزن قابل توجهی را تجربه خواهید کرد. این کاهش وزن هیچ ارتباطی به کاهش چربی بدنتان ندارد و نتیجه از دست دادن آب بدن است.

نکته بیست و سوم: در زمان یبوست شدن

عدم اجابت مزاج بین ۲ تا ۳ روز در حدود نیم تا دو کیلوگرم وزن کاذب به بدن اضافه خواهد کرد که با رفع آن وزن بدن به حالت طبیعی بر می‌گردد.

نکته بیست و چهارم: در دوره قاعدگی

در طول دوران قاعدگی وزن خانم‌ها به علت احتباس آب بین یک تا دو کیلوگرم اضافه خواهد شد که این اضافه وزن بصورت موقتی است و بعد از پایان دوره قاعدگی از بین خواهد رفت. پس همانطور که بالاتر اشاره کردیم ۳ تا ۴ روز قبل یا بعد از دوره قاعدگی اندازه گیری وزن بدن را انجام دهید.

نکته بیست و پنجم: بعد از زایمان

بیشتر خانم‌ها انتظار دارند که با بدنیا آمدن بچه و از دست دادن خون، جفت و کیسه آب (مایع آمنیوتیک) وزنشان خیلی کاهش یابد اما متاسفانه اینطور نخواهد بود. در زمان بارداری میزان تحرک کاهش می یابد و تمرکز بیشتری بر خوردن غذاهای سالم و مغذی صورت می‌پذیرد و توجه خیلی کمی به کاهش وزن می‌شود.

سخن نهایی:

ترازو یک وسیله آسان و دم‌دست برای اندازه‌ گیری وزن بدن است. شما با رعایت تمامی موارد ذکر شده می‌توانید به‌صورت دقیق وزن خود را اندازه‌گیری کنید. اما متاسفانه اندازه‌ گیری وزن شما با استفاده از ترازو هر چقدر هم دقیق باشد، ترازو نمی‌تواند به شما بگوید که این افزایش یا کاهش وزن ناشی از چه عاملی بوده است. اگر هایپرتروفی عضلانی داشته‌اید چقدر بوده است؟ چربی سوزی چطور؟

آیا به کمک ترازو می‌توانیم علت دقیق تغییرات وزن را بررسی کنیم؟

من با بیش از ۱۲ سال سابقه کار در آزمایشگاه علوم ورزش و انجام ارزیابی‌های بدنی مختلف هنوز نتوانسته‌ام به کمک ترازو علت دقیق تغییرات وزن را بررسی کنم. به عنوان مثال ممکن است که شما اضافه وزن داشته باشید و بخواهید که وزن خود را کاهش دهید. وقتی بر روی ترازو قرار می‌گیرید، مقدار کاهش وزن را بر روی ترازو ببیند. اما اگر علت این کاهش وزن از دست دادن عضلات و آب بدنتان باشد به ضرر سلامتی شما خواهد بود و شما متوجه آن نخواهید شد. برعکس ممکن است شما کمبود وزن داشته باشید و بخواهید که وزن خود را افزایش دهید.

وقتی بر روی ترازو قرار می‌گیرید، مقدار این افزایش وزن را بر روی ترازو ببینید. اما اگر علت این افزایش وزن، افزایش در چربی به‌صورت مازاد باشد باز هم به ضرر سلامتی شما خواهد بود و در اینجا هم متوجه آن نخواهید شد.

یک پیشنهاد خوب:

در اینجا شما به ابزاری نیاز خواهید داشت که بتواند جنس این نوع افزایش یا کاهش وزن را هنگام اندازه گیری وزن تشخیص دهد. در واقع شما نیاز به استفاده از دستگاه ترکیب بدنی (بادی کامپوزیشن) خواهید داشت. پیشنهاد می‌شود علاوه بر استفاده از ترازو به‌ صورت منظم، هر دو ماه یا سه ماه یکبار ترکیب بدنی خود را با استفاده از این دستگاه اندازه‌گیری کنید تا به‌صورت دقیق متوجه این تغییرات وزنی بشوید. همچنین برای اینکه مطمئن شوید برنامه ورزشی یا تغذیه‌ای که برای شما از طرف مربی یا متخصص تغذیه تجویز شده است در راستای اهداف شما عمل می‌کند، از دستگاه بادی کامپوزیشن استفاده کنید.